รายละเอียดโครงการวิจัย
- ชื่อโครงการ (ภาษาไทย) :
- รูปแบบการพัฒนาผู้ปกครองด้านการพัฒนาทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์
- ชื่อโครงการ (ภาษาอังกฤษ) :
- A Model of Parental Development of Early Childhood Brain Development (Executive Functions) in Child Care Center under the Local Administrative Organizations of Krok Phra District, Nakhon Sawan Province
- หน่วยงานเจ้าของโครงการ :
- คณะครุศาสตร์
- ลักษณะโครงการวิจัย :
- แผนงานวิจัย/ชุดโครงการวิจัย
- ลักษณะย่อยโครงการวิจัย :
- ไม่ระบุ
- ประเภทโครงการ :
- โครงการวิจัยใหม่
- วันเริ่มต้นโครงการ :
- 2 มีนาคม 2563
- วันสิ้นสุดโครงการ :
- 30 กันยายน 2563
- ประเภทของการวิจัย :
- การวิจัยและพัฒนา
- ความสำคัญและที่มาของปัญหา :
- ที่มาและความสำคัญ/หลักการและเหตุผล เด็กปฐมวัยในช่วงอายุ 3-6 ปี เป็นช่วงอายุที่มีความสำคัญที่สุดในชีวิตมนุษย์ เพราะเป็นระยะที่ร่างกายมีอัตราการพัฒนาสูงมากโดยเฉพาะความสามารถทางสมอง การเตรียมความพร้อมและประสบการณ์ให้เด็กในวัยนี้เป็นรากฐานของชีวิตที่จะฝังแน่นอยู่ในตัวเด็กตลอดไป ความสามารถของสมองหรือทักษะสมองที่เรียกว่า EF หรือ Executive Function เป็นความสามารถระดับสูงของสมองในการควบคุมความคิด อารมณ์ และการกระทำ เพื่อไปให้ถึงเป้าหมาย ทักษะทางสมอง หรือ EF ซึ่งประกอบด้วยทักษะที่สำคัญ 9 ประการ ซึ่งสอดคล้องกับคุณลักษณะคนไทย 4.0 ได้แก่ 1) ทักษะความจำที่นำมาใช้งาน (Working Memory) 2) ทักษะการยับยั้งชั่งใจ-คิดไตร่ตรอง (Inhibitory Control) 3) ทักษะการยืดหยุ่นความคิด (Shift Cognitive Flexibility) 4) ทักษะการใส่ใจจดจ่อ (Focus) 5) การควบคุมอารมณ์ (Emotion Control) 6) การประเมินตัวเอง (Self-Monitoring) 7) การริเริ่มและลงมือทำ (Initiating) 8)การวางแผนและการจัดระบบดำเนินการ (Planning and Organizing) และ 9) การมุ่งเป้าหมาย (Goal-Directed Persistence) ทักษะสมอง EF จึงเป็นทักษะที่มีความสำคัญมากยิ่งกว่า IQ หรือ EQ ของเด็กปฐมวัยที่ผู้เกี่ยวข้องโดยเฉพาะครูและผู้ปกครองควรทำความเข้าใจและส่งเสริมพัฒนาการทักษะสมองของเด็กปฐมวัยเพื่อให้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ การส่งเสริมพัฒนาการของเด็กปฐมวัยนั้นต้องเป็นการทำงานร่วมกันระหว่างสถานศึกษากับผู้ปกครอง โดยครูหรือผู้ดูแลเด็กมีบทบาทเป็นผู้ประสานงานร่วมกับผู้ปกครองให้เกิดความตระหนักและเห็นความสำคัญ กระตุ้นให้มีการร่วมมือร่วมใจกันในการสนับสนุนและพัฒนาเด็กของชุมชนไปสู่เป้าหมายที่กำหนดไว้ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเป็นสถานที่ดูแลและให้การศึกษาแก่เด็กอายุระหว่าง 2 – 4 ปี และมีฐานะเทียบเท่าสถานศึกษา ปัจจุบันมีศูนย์พัฒนาเด็กเล็กทั่วประเทศประมาณ 16,206 แห่ง สำหรับในอำเภอโกรกพระจังหวัดนครสวรรค์มีศูนย์พัฒนาเด็กเล็กจำนวน 9 ศูนย์ มีเด็กปฐมวัยจำนวน 336 คน ซึ่งหากผู้ปกครองของเด็กปฐมวัยจากศูนย์พัฒนาเด็กเล็กได้รับการพัฒนาให้มีความเข้าใจต่อการดูแลและส่งเสริมพัฒนาการจะทำให้เด็กปฐมวัยนี้พัฒนาเป็นทรัพยากรที่สำคัญของท้องถิ่นและประเทศชาติต่อไป จากความสำคัญของการพัฒนาผู้ปกครองให้มีสามารถในการส่งเสริมพัฒนาการของเด็กปฐมวัยซึ่งเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อพัฒนาการของเด็กปฐมวัย โดยเฉพาะการส่งเสริมพัฒนาการด้านทักษะสมองงานวิจัยครั้งนี้จึงมุ่งพัฒนาผู้ปกครองในด้านการส่งเสริมทักษะทางสมองของเด็กปฐมวัยอย่างเป็นระบบโดยใช้แนวคิดการวิจัยปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม (Participatory action research) โดยประกอบไปด้วยการพัฒนาหลักสูตรการพัฒนาผู้ปกครอง การพัฒนาสื่อและนวัตกรรมสำหรับผู้ปกครองในการส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัย และการพัฒนามาตรวัดและประเมินพัฒนาการทักษะสมองของเด็กปฐมวัย สำหรับผู้ปกครองและครูที่สอดคล้องกับบริบทและธรรมชาติของเด็กปฐมวัยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ทั้งนี้เพื่อประโยชน์ต่อการพัฒนาเด็กปฐมวัยให้เติบโตมาเป็นทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณค่า และสร้างสรรค์ประโยชน์ให้กับสังคมประเทศชาติได้อย่างยั่งยืนต่อไป วัตถุประสงค์ของโครงการ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อพัฒนารูปแบบการพัฒนาผู้ปกครองด้านการพัฒนาทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ โดยใช้กระบวนการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม โดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะดังนี้ 1. เพื่อพัฒนาหลักสูตรการพัฒนาผู้ปกครองเพื่อส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นอำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ 2. เพื่อพัฒนาสื่อและนวัตกรรมสำหรับผู้ปกครองใช้ในการส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก 3. เพื่อพัฒนามาตรวัดและประเมินพัฒนาการด้านทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก
- วัตถุประสงค์ของโครงการ :
- วัตถุประสงค์ของโครงการ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อพัฒนารูปแบบการพัฒนาผู้ปกครองด้านการพัฒนาทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ โดยใช้กระบวนการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม โดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะดังนี้ 1. เพื่อพัฒนาหลักสูตรการพัฒนาผู้ปกครองเพื่อส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นอำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ 2. เพื่อพัฒนาสื่อและนวัตกรรมสำหรับผู้ปกครองใช้ในการส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก 3. เพื่อพัฒนามาตรวัดและประเมินพัฒนาการด้านทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก
- ขอบเขตของโครงการ :
- ขอบเขตการศึกษา แผนงานวิจัยนี้ กำหนดขอบเขตการวิจัยเป็น 3 ด้าน ดังนี้ 1. ขอบเขตด้านเนื้อหา ในการวิจัยครั้งนี้กำหนดขอบเขตเนื้อหาของการสร้างมาตรวัดและประเมินทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยเป็น 9 ด้าน ดังนี้ 1) ทักษะด้านความจำที่นำมาใช้งาน (Working Memory) 2) ทักษะด้านการยับยั้งชั่งใจ-คิดไตร่ตรอง (Inhibitory Control) 3) ทักษะด้านการยืดหยุ่นความคิด (Shift Cognitive Flexibility) 4) ทักษะด้านการใส่ใจจดจ่อ (Focus) 5) ทักษะด้านการควบคุมอารมณ์ (Emotion Control) 6) ทักษะด้านการประเมินตัวเอง (Self-Monitoring) 7) ทักษะด้านการริเริ่มและลงมือทำ (Initiating) 8) ทักษะด้านการวางแผนและการจัดระบบดำเนินการ (Planning and Organizing) และ 9) ทักษะด้านการมุ่งเป้าหมาย (Goal-Directed Persistence) 2. ขอบเขตด้านแหล่งข้อมูล ในแผนการวิจัยนครั้งนี้กำหนดแหล่งข้อมูลเป็น แหล่งข้อมูลเอกสาร และแหล่งข้อมูลบุคคลดังนี้ 2.1 แหล่งข้อมูลเอกสาร ประกอบด้วย ตำรา บทความทางวิชาการและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาทักษะสมอง EF (Executive Function) การพัฒนาหลักสูตร การออกแบบสื่อและนวัตกรรม การวัดและประเมินเด็กปฐมวัย 2.2 แหล่งข้อมูลบุคคลประกอบด้วย นักการศึกษาที่มีผลงานการศึกษาเกี่ยวกับทักษะสมอง ครูประจำศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก นักวิชาการสาธารณสุขที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย ผู้ปกครองเด็กปฐมวัย และเด็กปฐมวัยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก 3. ขอบเขตด้านพื้นที่วิจัย ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ จำนวน 2 ศูนย์ ได้แก่ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กองค์การบริหารส่วนตำบลเนินกว้าวอำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ และศูนย์พัฒนาเด็กเล็กองค์การบริหารส่วนตำบลนากลาง อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์
- ผลที่คาดว่าจะได้รับ :
- 1. ได้หลักสูตรการพัฒนาผู้ปกครองเพื่อส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นอำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ ที่สามารถนำไปใช้อย่างมีประสิทธิภาพ 2. ได้สื่อและนวัตกรรมสำหรับผู้ปกครองใช้ในการส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นอำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ 3. ได้มาตรวัดและประเมินพัฒนาการด้านทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นอำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ 4. ได้เอกสารองค์ความรู้เกี่ยวกับส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยอีกจำนวน 4 เรื่อง
- วิธีการดำเนินการวิจัย และสถานที่ทำการทดลอง/เก็บข้อมูล :
- การวิจัยและพัฒนารูปแบบการพัฒนาผู้ปกครองเพื่อส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก สังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ครั้งนี้ คณะผู้วิจัยจะได้ดำเนินการวิจัยโดยใช้กระบวนการวิจัยและพัฒนา โดยคณะผู้วิจัยกำหนดวิธีดำเนินการวิจัยเพื่อตอบวัตถุประสงค์การวิจัยดังนี้ 1. ศึกษาวิเคราะห์องค์ความรู้เกี่ยวกับแนวคิดทักษะสมอง EF การเสริมสร้างทักษะของผู้ปกครอง พัฒนาการทางสติปัญญา การมีส่วนร่วมของผู้ปกครองและชุมชน (Participatory) การเสริมพลังอำนาจในการเรียนรู้ (Empowerment) การช่วยเหลือและติดตาม (Coaching and Mentoring) การเรียนรู้ของผู้ใหญ่, แนวคิดและหลักการการพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรม การพัฒนาสื่อและนวัตกรรมเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้ใหญ่ แนวคิดและหลักการวัดพัฒนาการของเด็กปฐมวัยตามแนวคิดทักษะสมอง จากเอกสารตำรา รายงานการวิจัย สิ่งพิมพ์ นโยบาย รายงานการประชุม ข้อความข่าวและสื่อออนไลน์เพื่อวิเคราะห์เป็นข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการพัฒนาผู้ปกครองเพื่อส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัย 2. พัฒนาหลักสูตรการพัฒนาผู้ปกครองเพื่อส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก โดยใช้แนวคิดการวิจัยแบบมีส่วนร่วม โดยการร่วมกำหนดแนวคิด หลักการสำคัญของการส่งเสริมทักษะทางปัญญาของเด็กปฐมวัย จากผู้มีส่วนร่วมในท้องถิ่นได้แก่ ผู้ปกครอง ครูผู้ดูแลเด็ก และตัวแทนจาก อบต. แนวคิดการให้การติดตามช่วยเหลือแบบ Coaching เพื่อกำหนดเป็นร่างหลักสูตรพัฒนาความสามารถของผู้ปกครอง จากนั้นปรับปรุงคุณภาพหลักสูตรด้วยเทคนิคการสนทนากลุ่ม (Focus group Technique) และนำหลักสูตรไปทดลองใช้ (Pilot study) เพื่อปรับปรุง 3. พัฒนาสื่อและนวัตกรรมสำหรับผู้ปกครองใช้ในการส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก โดยการสำรวจสื่อและวัสดุอุปกรณ์ต่างๆที่มีอยู่ในท้องถิ่นร่วมกับผู้ปกครอง ครูผู้ดูแลเด็กเล็ก และ อบต. และศึกษาแนวคิดการส่งเสริมทักษะสมอง EF เพื่อออกแบบสื่อและนวัตกรรม จากนั้นตรวจสอบคุณภาพในเบื้องต้นของสื่อและนวัตกรรมด้วยเทคนิคการสนทนากลุ่ม (Focus group Technique) และนำหลักสูตรไปทดลองใช้ (Pilot study) เพื่อปรับปรุงให้สอดคล้องกับธรรมชาติและบริบทของผู้ปกครอง 4. พัฒนามาตรวัดและประเมินพัฒนาการด้านทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่อยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ด้วยการศึกษาแนวคิดและหลักการวัดและประเมินพัฒนาการทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัย จากนั้นออกแบบมาตรวัดและประเมินโดยการมีส่วนร่วมของผู้ปกครองและชุมชน เพื่อให้ได้แบบวัดที่สอดคล้องกับธรรมชาติและบริบทของเด็กปฐมวัยและการดำเนินชีวิตของผู้ปกครอง และตรวจสอบคุณภาพมาตรวัดและประเมินด้วยเทคนิคการสนทนากลุ่ม (Focus group Technique) เพื่อตรวจสอบคุณภาพด้านความตรง (Validity) และนำหลักสูตรไปทดลองใช้ (Pilot study) เพื่อตรวจสอบความเที่ยง (Reliability) ของมาตรวัด และปรับปรุงให้มีคุณภาพสอดคล้องกับธรรมชาติและบริบทของผู้ปกครอง 5. ศึกษาผลการใช้รูปแบบการพัฒนาผู้ปกครองด้านการพัฒนาทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์ โดยใช้เทคนิคการช่วยเหลือติดตาม (Coaching) ดังนี้ 1) ศึกษาพัฒนาการทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัย 2) ศึกษาความรู้ความเข้าใจและความสามารถของผู้ปกครองในการส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัย 3) ศึกษาความคิดเห็นของผู้ปกครองที่มีต่อรูปแบบการพัฒนาผู้ปกครองในการส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัย 4) ศึกษาผลกระทบจากการใช้รูปแบบการพัฒนาผู้ปกครองด้านการพัฒนาทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัยที่เกี่ยวข้องกับเด็กปฐมวัย ผู้ปกครอง และครูผู้ดูแลเด็ก
- คำอธิบายโครงการวิจัย (อย่างย่อ) :
- การพัฒนาผู้ปกครองให้มีสามารถในการส่งเสริมพัฒนาการของเด็กปฐมวัยซึ่งเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อพัฒนาการของเด็กปฐมวัย โดยเฉพาะการส่งเสริมพัฒนาการด้านทักษะสมองงานวิจัยครั้งนี้จึงมุ่งพัฒนาผู้ปกครองในด้านการส่งเสริมทักษะทางสมองของเด็กปฐมวัยอย่างเป็นระบบโดยใช้แนวคิดการวิจัยปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม (Participatory action research) โดยประกอบไปด้วยการพัฒนาหลักสูตรการพัฒนาผู้ปกครอง การพัฒนาสื่อและนวัตกรรมสำหรับผู้ปกครองในการส่งเสริมทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัย และการพัฒนามาตรวัดและประเมินพัฒนาการทักษะสมองของเด็กปฐมวัย สำหรับผู้ปกครองและครูที่สอดคล้องกับบริบทและธรรมชาติของเด็กปฐมวัยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ทั้งนี้เพื่อประโยชน์ต่อการพัฒนาเด็กปฐมวัยให้เติบโตมาเป็นทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณค่า และสร้างสรรค์ประโยชน์ให้กับสังคมประเทศชาติได้อย่างยั่งยืนต่อไป
- รายชื่อนักวิจัยในโครงการ :
-
ลำดับที่ รายชื่อ ประเภทนักวิจัย บทบาทหน้าที่ สัดส่วน 1 นางวไลพร เมฆไตรรัตน์ นักวิจัยภายในมหาวิทยาลัย หัวหน้าโครงการวิจัย 20% 2 ผู้ช่วยศาสตราจารย์อนงค์นารถ ยิ้มช้าง นักวิจัยภายในมหาวิทยาลัย รองหัวหน้าโครงการวิจัย 20% 3 นางสาวบัณฑิตา อินสมบัติ นักวิจัยภายในมหาวิทยาลัย รองหัวหน้าโครงการวิจัย 20% 4 นางสาวสุชานาฏ ไชยวรรณะ นักวิจัยภายในมหาวิทยาลัย ผู้ร่วมวิจัย 20% 5 นางสาวปรียาภรณ์ คงแก้ว นักวิจัยภายในมหาวิทยาลัย ผู้ร่วมวิจัย 20%
สถาบันวิจัยและพัฒนา
มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ ศูนย์การศึกษาย่านมัทรี398/1 หมู่ 3 ตำบลย่านมัทรี อำเภอพยุหะคีรี
จังหวัดนครสวรรค์ 60130
